Sardynia, druga co do wielkości wyspa na Morzu Śródziemnym, to jedno z najciekawszych miejsc na mapie Europy. Ta włoska ślicznotka znana jest nie tylko z pięknych plaż, górzystych krajobrazów i uroczych miasteczek, ale także z bogatej kultury i żywej tradycji. Wyspa ma długą i złożoną historię, która obejmuje wpływy różnych cywilizacji, w tym Fenicjan, Kartagińczyków, Rzymian, Bizantyjczyków i Hiszpanów. Sardynia już dawno znalazła się na mojej mapie marzeń. Zacznijmy od regionu Barbagia.
Barbagia
Barbagia to region położony w centralnej części Sardynii, znany z dzikiego i górzystego krajobrazu oraz bogatej kultury i tradycji. Mimo swojego uroku, Barbagia zyskała reputację miejsca, gdzie w przeszłości panowała przestępczość i bandytyzm.
Historia i zła sława Barbagii
Bandytyzm i przestępczość: Barbagia była znana jako schronienie dla bandytów i przestępców, którzy ukrywali się w trudno dostępnych górach. Tradycja bandytyzmu ma korzenie sięgające wieków, kiedy to lokalni mieszkańcy bronili swoich ziem przed najazdami zewnętrznymi. Z czasem przestępczość stała się częścią codziennego życia, a lokalni bandyci zyskali niemalże legendarny status. Region ten, ze względu na izolację od reszty wyspy, zachował wiele unikalnych tradycji i zwyczajów, które w innych częściach Sardynii zanikły. Zła sława Barbagii została uwieczniona w literaturze i mediach. Film Vittorio De Seta „Banditi a Orgosolo” z 1961 roku ukazuje życie lokalnych pasterzy oraz problem bandytyzmu, stając się ważnym elementem włoskiego neorealizmu.
Współczesna Barbagia
Obecnie bez obaw można podróżować po tym regionie, zwiedzać i zachwycać się jego urokami. Warto wybrać się na obiad w góry „do pasterzy”, gdzie serwowane są lokalne specjały takie jak mocne czerwone wino, sery, doskonałe wędliny, pieczony baran i tłusta wieprzowina. Na koniec grupa pasterzy często wykonuje swój słynny śpiew górali sardyńskich, nazywany „cantu a tenore”. Jest to tradycyjna forma śpiewu charakterystyczna dla Sardynii, a szczególnie popularna w regionach wiejskich, właśnie w Barbagii. Cantu a tenore jest wpisany na Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO, co podkreśla jego znaczenie jako ważnego elementu sardyńskiej tożsamości kulturowej i tradycji muzycznej.
Miasto Orgosolo czyli „wioska bandytów”
Najbardziej znanym miastem w regionie Barbagia jest Orgosolo. Położone w górzystym terenie, Orgosolo zyskało sławę dzięki swoim licznym muralom, które zdobią ściany budynków. Historia murali w Orgosolo sięga końca lat 60. XX wieku, kiedy to pierwszy mural został namalowany przez grupę anarchistyczną Dionisio z Mediolanu. W Orgosolo znajduje się ponad 150 murali, które opowiadają o życiu mieszkańców, ich tradycjach oraz ważnych wydarzeniach.
Tematyka murali w Orgosolo to przede wszystkim polityka i protesty społeczne: Murale często krytykują włoski rząd i jego politykę wobec Sardynii. Przykładem może być mural przedstawiający mapę Włoch z znakiem zapytania w miejscu Sardynii, wyrażający wątpliwości co do pozycji wyspy w polityce rządu włoskiego.
Innym częstym motywem są protesty robotnicze i studenckie, które miały miejsce we Włoszech w latach 60. i 70. XX wieku. Kolejny motyw murali to historia i kultura Sardynii, prezentując pasterzy, wiejskie życie i lokalne święta. Wiele murali to wyraz artystyczny miejscowych i przyjezdnych artystów, którzy korzystają z murali jako medium do przekazywania swoich uczuć, myśli i refleksji na różne tematy.
Murale w Orgosolo są czymś więcej niż tylko dekoracjami ścian. Stanowią one ważny element tożsamości lokalnej społeczności, dokumentując jej historię, kulturę oraz walkę o sprawiedliwość społeczną i polityczną. Dla turystów są one nie tylko atrakcją wizualną, ale także okazją do głębszego zrozumienia regionu i jego mieszkańców. Miasto to zwane niegdyś wioską bandytów przyciąga turystów z całej wyspy, warto poświęcić kilka godzin, aby zobaczyć murale, przeczytać napisy i sfotografować, bo są zdecydowanie unikatowe. A potem zasiąść w knajpce i napić się kawy, która tu smakuje wyjątkowo.
Jak dojechać do Orgosolo
Z Cagliari:
- Samochodem:
- Wynajmij samochód na lotnisku w Cagliari i kieruj się na północny wschód drogą SS131.
- Podróż samochodem z Cagliari do Orgosolo zajmuje około 2 godzin.
- Komunikacją publiczną:
- Z lotniska w Cagliari wsiądź do autobusu lub taksówki, aby dotrzeć do głównego dworca autobusowego (Cagliari Autostazione ARST).
- Z dworca autobusowego wsiądź do autobusu ARST w kierunku Nuoro.
W Nuoro przesiądź się na autobus do Orgosolo. Cała podróż zajmuje około 3-4 godzin.